Het Swahili wordt vooral in Oost-Afrika gesproken door ca. 50 miljoen mensen in Tanzania, Kenia, Uganda, Congo en Rwanda. In Tanzania en Kenia is het de officiële landstaal. Voor de meeste mensen die het Swahili beheersen is het echter niet hun moedertaal. Dat is het voor slechts 5 miljoen van de genoemde 50 miljoen sprekers.
Het Swahili, door de Tanzanianen Kiswahili genoemd (het voorzetsel ‘ki’ geeft aan dat het een taal betreft), wordt onder andere nog gebruikt in het lager onderwijs. Ook Engels wordt veel gebruikt, onder meer in het middelbare en hogere onderwijs, in het parlement en bij officiële gelegenheden.
Het Swahili is een mengtaal van oorspronkelijke bantoetalen, sterk beïnvloed door het Arabisch, Portugees en Hindi. Het Swahili was vroeger een lingua franca of gemeenschappelijke handelstaal. Het woord Swahili is afkomstig van het Arabische ‘sawa hili’, dat ‘van de kust’ betekent.
Het Swahili telt vijftien dialecten waarvan het Kiunguja het meest voorkomt. Andere dialecten zijn Kimvita, Kiamu, Kipemba, Kimtang’ata, Kimrima, Kiamu, Kipate, Kisiu, Kitikuu, Kivumba, Kingwana en Kingozi, een literair dialect dat gebruikt wordt in klassieke Swahili poëzie.
Bijzonder aan het Swahili is dat iedere letter wordt uitgesproken, ongeacht of deze deel uitmaakt van een groepje medeklinkers. Als een letter twee keer wordt geschreven, wordt deze ook twee keer uitgesproken. De klemtoon ligt in het Swahili bijna altijd op de twee na laatste lettergreep.
Verder hebben alle stammen nog hun eigen taal.
Enkele Swahili-woorden en -uitdrukkingen
hallo – hujambo
goedemorgen – habari ya asubuhi
welterusten – lala salama
ja – ndiyo
nee – hapana
dokter – daktari
fiets – baiskeli
ketchup – tomato sos
suiker – sukari
koffie – kahawa
melk – maziwa
maandag – jumatatu
zondag – jumapili
een – moja
twee – mbili
drie – tatu
tien – kumi
honderd – mia
duizend – elfu
gisteren – jana
morgen – kesho
hoe laat is het? – saa ngapi?
overmorgen – kesho kutwa
spreekt u Engels? – unasema Kiingereza
Geen opmerkingen:
Een reactie posten